“Bir grup psikoterapisi olan psikodramanın kurucusu J.L.Moreno’ya göre, biyolojik evrende doğal bir ayıklanma vardır. Ancak güçlü olanlar tutunabilirler, çevrelerine ayak uydurabilenler varlıklarını sürdürebilirler, yarına kalabilirler. Uyum sağlayamayanlar, tutunamayanlar ise, sahneden çekilirler. Bu durum insanlar için de geçerlidir. Toplumda yalnız kalanların, kişilerarası etkileşim örüntüleri içinde dezavantajlı durumda olanların yarına kalma şansları fazla değildir. Ancak bizler sosyometriden yaralanabilirsek, sosyometri kapsamındaki tedavi edici teknikleri kullanabilirsek, yarına herkes kalabilir.Eğer sosyometrinin ilkelerini dikkate alır, özellikle psikodramadan yaralanırsak, toplumlarda yalnız kalmış ya da itilmiş kişilerin ruhsal açıdan gelişmeleri ve dolayısıyla da içinde bulundukları dezavantajlı durumdan kurtulabilmeleri mümkün olur. Bu açıklamadan yalnızca, psikoz, nevroz’gibi teşhisler konmuş kişilerin psikodrama yoluyla tedavi edilmeleri durumunda insanlığın kurtarılacağı sonucu çıkarılmamalıdır. Yarına ulaşamama tehlikesi bütün insanlar için söz konusudur.Şöyle ki: Moreno’ya göre, insanın insanla birleşmesinden çocuklar, insanın doğa ile birleşmesinden ise robotlar ortaya çıkar. Robotlarla çocuklar arasında önemli bir farklılık vardır. Robotlar insanlar/çocuklar gibi spontan ve yaratıcı olma şanslarına sahip değillerdir. Spontan ve yaratıcı olan insanlar gelişme, üretme,dünyada tutunma dolayısıyla da yarına kalma şansına sahiptirler... devamı

Prof. Dr. Üstün DÖKMEN